Mijn kind van 2 jaar swipete sneller dan ik, sprak het woord YouTube eerder uit dan ‘ik-noem-maar-iets’ het woord ansichtkaart en kon krijsen als een speenvarken als de tablet van hem afgepakt werd. Waarop wij besloten om het ding te verstoppen. Inmiddels bijna driekwart jaar kijkt hij niet meer op tablet en telefoon. Prima, dacht ik. Totdat een vriendin zei dat haar kind van 4 jaar zoveel leerde van leuke apps op de tablet. Zo sprak haar dochter al wat Engels, speelde ze piano en vergrootte ze haar woordenschat met educatieve spelletjes. Ik realiseerde me dat beeldschermen ook leuk, educatief en een aanvulling kunnen zijn. En vraag me sindsdien af hoe ik de tablet herintroduceer op een goede en leuke manier.

De oplossing vond ik in een afspraak met Joyce Datema van SocialMams. Zij heeft zich samen met Sandra van Veen gespecialiseerd in het beeldschermgebruik van kinderen en… ouders. Want het motto van de SocialMams is ‘doe het samen’. ‘Als ouder coach je je kind door het leven, waarom doen we dat niet in het gebruik van de tablet, mobiel en tv?’, zegt Joyce. Ik hoor mezelf zeggen tegen mijn zoon ‘Nou, dan kun je hier een filmpje op kijken en dan gaat mama even koken’. Ik gebruik(-te) het beeldscherm als redmiddel voor mezelf om iets anders te doen.

Joyce adviseert om je als ouder in te lezen en vervolgens mee te doen. Als je weet wat je kinderen op de tablet doen, is het juist een moment van aandacht voor en met elkaar. En kun je de inzet van de tablet en mobiel juist zien als een verrijking waarin je kind groeit in motoriek, taal, rekenen en algemene kennis. Waarna je na de 10e, 20e of weet-ik-hoeveelste keer je kind ook een keer alleen op de tablet kunt laten. Om vervolgens wel het gesprek met je kind aan te gaan. ‘Wat heb je gezien op YouTube?’. Een simpele vraag, maar een vraag die verrassende antwoorden kan opleveren waarop jij kunt anticiperen.

Top, sta ik achter, alleen zit ik nog met een heleboel hoe-wanneer-waarom vragen. Die Joyce gelukkig beantwoordde.

Wanneer geef je je kind de tablet?

Baby (0-1 jaar)

Nope, geen tablet voor jouw baby. Een groep Nederlandse kinderartsen geeft het advies om baby’s tot twee jaar helemaal weg te houden van beeldschermen. Ook artsen in andere landen adviseren dit. Waarom? Omdat je baby door een beeldscherm overprikkeld kan raken. Ook kan het led-licht van smartphones en tablets schadelijk zijn voor het netvlies van je baby.

Dreumes (1-2 jaar)

Volgens de artsen dus geen leeftijd waarop je je kind al laat kennismaken met beeldschermen. Echter uit Brits onderzoek (en laat ik vermoeden dat dat in Nederland niet heel anders is) blijkt dat driekwart van de kinderen tussen de 6 maanden en 3 jaar oud elke dag naar een beeldscherm als een tablet of mobiel kijkt. Het advies van Joyce: ‘Doe wat goed voelt. Misschien gaat het niet direct om de lengte of precieze leeftijd waarop je een kind laat kijken of spelen met een beeldscherm, maar gaat het meer over de manier waarop. Zo denk ik dat het naast verstandig heel leuk kan zijn om samen met je dreumes te kijken. Kies een leuke app of fijne video, praat erbij en bespreek met je kind wat jullie zien’.

Tip: kies iets uit met simpele beelden, een traag tempo en geen harde geluiden. Zoals BabyTV, Nijntje, Bumba.

En hoe lang dan?
‘Een richtlijn is 5-10 minuten per keer en dan maximaal 2 keer per dag’, aldus Joyce. Qua momenten adviseert Joyce om de tablet niet voor het slapen gaan in te zetten. ‘Je kind slaapt dan minder goed in en minder goed door’. En laten we dat als ouders nou wel erg fijn vinden ?.

Peuter (2-4 jaar)

Ja, het mag! Maar hoe lang dan? ‘De richtlijn is zo’n 30 minuten tot een uur per dag’. Ook hier adviseert Joyce om samen te kijken. ‘Er zijn superleuke apps en video’s waar je samen met je kind van kunt leren, om kunt lachen, mee kunt zingen’.

Tip: download de app Quiver. Is een leuke combi van online en offline. Het is een app waarmee je je kleurplaat tot leven kunt wekken. Installeer de Quiver app, download en print een leuke kleurplaat. Ingekleurd? Scan ‘m samen in met de app waarna figuren tot leven komen.

Uit het onderzoek Iene Miene Media van Mediawijzer.net blijkt dat kinderen van twee jaar ongeveer een uur per dag naar een scherm kijken (en zouden dat dan ook van die enquêtes zijn waarin we sociaal wenselijke antwoorden geven, vraag ik me dan af, maar goed?!). Vijf- en zesjarigen kijken trouwens drie uur per dag, volgens dit onderzoek.

Kleuter (4-6 jaar)

‘Op deze leeftijd kan je kleuter zelfstandig kijken op een tablet of mobiel, maar ook in deze leeftijd is het leuker om het samen met jou als ouder te doen’, zegt Joyce. Apps en video’s voor kleuters zijn heel zinvol: het vergroot de concentratie van je kind en je kind gaat vragen stellen. ‘Als je samen met je kleuter kijkt en erover praat, dan vergroot dat hun woordenschat, verbind je even echt met elkaar en is er aandacht voor elkaar’. En hoe lang laten we onze kleuters naar het beeldscherm kijken? ‘Ook hier geldt dat een halfuur tot een uur per dag een prima richtlijn is’.

Tip: download de app Brikki. Een boekje met verhaaltjes. Je kunt ook zelf verhaaltjes maken. Leuk om samen met je kind te doen. Brikki kan een spreekbuis zijn: wat heeft Brikki vandaag gedaan, vindt hij het leuk op school, heeft hij veel vriendjes?

Eerste hulp bij krijsende kinderen

Helemaal driftig kon mijn kind worden als ik de tablet afpakte. Dat willen we niet meer en daarom vroeg ik Joyce wat te doen. ‘Het beeldscherm heeft een soort aanzuigende, magische werking op kinderen. Fantastisch, maar precies dat maakt ook dat ze er moeilijk afstand van doen. Dit kan echter even goed gebeuren met een autootje waar ze gek op zijn. Het is cliché, maar kinderen gedijen het beste bij structuur. Als jij de tablet altijd rustig zonder discussie na een x moment afpakt, is dat wat het is en waar ze het mee moeten doen. Je kunt ze een volgend spel ter afleiding aanbieden, maar ga vooral niet de discussie aan. Jij beslist dat de beeldschermtijd nu voorbij is, doet dat altijd zo en je kind heeft de keuze om ergens anders mee te gaan spelen’.

Tip: uit onderzoek blijkt dat je kinderen jonger dan 5 jaar beter geen waarschuwing kunt geven wanneer je de tablet afpakt. Deze tijd tussen melding en afpakken zorgt voor veel onrust. Als jij gewoon na het liedje, spelletje of video de tablet rustig afpakt (en dit elke keer zo doet) is dat voor je kind rustiger.

‘Wij ouders zijn het voorbeeld en moeten ons daar bewust van zijn. We kunnen niet met drie devices op schoot roepen dat onze kinderen nu echt wat leuks moeten gaan doen ?’, zegt Joyce. Tsja, we zijn anno nu behoorlijk vergroeit met de telefoon en dan moeten we het niet gek vinden dat onze kinderen ons gedrag kopiëren. Volgende artikel gaat dus over moeders en hun beeldschermgebruik. Maar op de één of andere manier stel ik het schrijven van dat artikel nog even uit… #uitstelgedrag #helpdanmoetikerookaangeloven.

Joyce Datema (moeder van 4 kinderen) en Sandra van Veen (moeder van 2 kinderen) zijn in het bedrijfsleven al vele jaren actief op het gebied van (online) communicatie – advies, reputatie, strategie, begeleiden bij veranderingen. “Met Socialmams brengen we onze expertise dichter bij jezelf. Je gezin is toch je basis. En als het in gezin goed loopt, plezier met elkaar hebt, dan neem je dat goede gevoel overal mee naartoe”. SocialMams ontwikkelde het SocialMams kwartet. Dit offline kwartet brengt ouders en kinderen op een speelse manier dichterbij elkaar. Aandacht. Sámen lachen. En meer leren over de online wereld van de ander. Ook is er het gratis E-book 50#eettafelvragen voor jou en je gezin.

Brenda Leusink
Regisseur, mama van Kyan (3) en Emi (0)